استعمال توتون توسط مرحوم محمد تقی مجلسی در هنگام روزه !!!!

پرسش :

❓علامه محمد تقى مجلسى عالم بزرگ شیعه توتون مصرف می کرده است !!!!

▪️نعمت الله جزایرى از علماى بزرگ شیعه و از شاگردان علامه مجلسى در ص ۴١ از جلد ۴ کتاب أنوار النعمانیهدر مورد علامه محمد تقى مجلسى مینویسد:

محمد تقى مجلسى حشیش میکشید در هنگامى که روزه مستحبى داشت ولى در روزه واجب(ماه رمضان) بدلیل ترس از حرف مردم آنرا ترک میکرد
▪️متن عربى: انّ التقیّ المجلسی طاب ثراه کان یشربه فی صوم التطوع و یترک إستعماله فی الصوم الواجب حذرا من کلام العوام ❗️❗️

💠#پاسخ💠

👌یکی از اختلافات در به دست آوردن حکم شرعی که میان علمای شیعه وجود دارد ، این است که مثلا اگر در موردى، به جهت نبودن نصّ و دلیل، شک در تکلیف داشته باشیم و ندانیم که چیزى از وجوب و یا حرمت به آن تعلق گرفته یا نه، آیا در صورتى که آن شى‏ء مشکوک مخالفت شود آیا مجازات دارد یا ندارد ؟

❕بین اصولیون و اخباریان از علمای شیعه ، اختلاف در گرفته است. مشهور از فقها و مجتهدان، بعد از فحص، احتیاط را لازم نمى‏ دانند و قائل به برائت شده ‏اند و به اخباریان نسبت داده شده که آنان قائل به توقّف و احتیاط شده ‏اند ؛

📚اخباری گری ، تاریخ و عقاید ، ص ۴۰۶

👌علامه محمد تقی مجلسی اگرچه از اخباریون بود , اما چنین نبود که در مواردی که نص و روایتی در مورد موضوعی نبود , به صورت مطلق قائل به احتیاط باشد , بلکه او نیز مانند اصولیون اهل برائت جاری کردن بود و به روایت امام صادق ع استناد می کرد که می فرمود :

« همه چیز، تا زمانى که امرى و نهیى درباره آن به تو نرسیده آزاد است. هر چیزى که حلال و حرام دارد، همواره براى تو حلال است، تا آنگاه که به حرام آن یقین پیدا کنى و آن را واگذارى » ” الْأَشْیَاءُ مُطْلَقَهٌ مَا لَمْ یَرِدْ عَلَیْکَ أَمْرٌ وَ نَهْیٌ وَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ یَکُونُ فِیهِ حَلَالٌ وَ حَرَامٌ فَهُوَ لَکَ حَلَالٌ أَبَداً مَا لَمْ تَعْرِفِ الْحَرَامَ مِنْهُ فَتَدَعَهُ. ”

📚امالی طوسی ص ۶۶٩

❗️در قضیه استعمال توتون هم میان اخباریون و اصولیون اختلاف بود , اخباریون قائل به حرمت و احتیاط و ممنوعیت استعمال بودند اما اصولیون قائل به برائت و جواز .

👌علامه محمد تقی مجلسی در این قضیه رویه اخباریون افراطی را نمی پسندید و به مانند اصولیون قائل به برائت بود و برای آنکه عملا به اخباریون افراطی نشان دهند که نباید در استنباط مسائل چنین افراط کنند و در هر موضوعی از طریق احتیاط وارد شوند , خود نیز در مواردی شرب توتون می کرد و مثلا توتون استعمال می کرد , تا اخباریون افراطی را متوجه اشتباهشان کند , چنان که برخی در قضیه ای مشابه می نویسند :

” شایان توجه است که این کار علامه مجلسى، تلاشى اجتماعى براى جلوگیرى از تندروى‏هاى اخباریانِ افراطى بوده است‏ . در آن زمان، بازار بگومگو میان اخباریان و اصولیان داغ بود و به دلیل اصرار و تأکید فراوان اخباریان بر نهى از دخانیات، استفاده از آن به نمادى براى مخالفت با این اخباریان تبدیل شده بود. از این‏رو، علامه مجلسى که خود زعامت حوزه اصفهان و ریاست عام در امور مذهبى داشت، با استفاده از موقعیت خویش مى ‏کوشید تا عملًا با افراط در اخباریگرى بستیزد؛ هرچند خود او نیز اخبارگرا بود و مرام فکرى ‏اش فاصله دورى با اخباریگرى نداشت. ”

📚اخباری گری , تاریخ و عقاید ص ١۵٠

❗️البته با توجه به آنکه در زمان کنونی ضررهای استعمال موارد مخدر روشن شده است , حکم شرعی بر ممنوعیت استعمال است , به خلاف زمان سابق که ضررهای مذکور روشن نبوده است , چنان که در ذیل توضیح داده ایم :

💠https://eitaa.com/Rahnamaye_Behesht/75

👌اما در مورد استعمال توتون در هنگام روزه , مشهور علمای شیعه معتقدند که دود غلیظ به حلق رسیدن مبطل روزه است ( بنابراین نباید در هنگام روزه دخانیت مصرف کرد , چون دود غلیظی دارد ) :” مشهور رساندن غبار غلیظ به حلق را موجب بطلان روزه مى‏دانند. ”

📚فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ، ج‏۵، ص: ۵۴۲

👌و به روایتی استناد می کنند که این ممنوعیت از آن استفاده می شود : ” شَمَّ رَائِحَهً غَلِیظَهً أَوکَنَسَ بَیْتاً فَدَخَلَ فِی أَنْفِهِ وَ حَلْقِهِ غُبَارٌ ”

📚التهذیب ج ۴ ص ٢١۴

👌اما مرحوم محمد تقی مجلسی استدلال به این روایت را کافی نمی دانست و معتقد بود که رسیدن غبار و دود غلیظ به حلق چون مصداق خوردن و آشامیدن نیست , لذا مبطل روزه نیست :

📚لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه، ج‏۶، ص: ۳۹۱

❗️لذا چون مرحوم علامه محمد تقی مجلسی رساندن غبار و دود به حلق را مبطل روزه نمی دانست , در هنگام روزه توتون استعمال می کرد , اما در هنگام روزه واجب و در برابر مردم استعمال نمی کرد , زیرا مردم به پیروی از مشهور علمای شیعه معتقد بودند که رساندن دود و غبار غلیظ به حلق باطل کننده روزه است .

@Rahnamye_Behesht
https://instagram.com/porsemane_eteghadi